حقانیت شیعه

مختصری در مورد شفاعت

سوره بقره آیه 48

«وَ اتَّقُوا یَوْماً لا تَجْزی نَفْسٌ
عَنْ نَفْسٍ شَیْئاً وَ لا یُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا یُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ
وَ لا هُمْ یُنْصَرُونَ»

ترجمه:

و از آن روز بترسید که کسی مجازات دیگری
را نمی‏پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می‏شود و نه غرامت از او قبول خواهد شد و
نه یاری می‏شوند.

مقدمه:

بعضی افراد از جمله یهود در باره قیامت
باور های غلط و امید های نا بجایی داشته و دارند .این آیه،خط بطلانی بر این باور
های نادرست است .

یهود گمان می کردند روز قیامت ،اجدادشان
شفیع آنان خواهد بود چنان که بت پرستان ،بت ها را شفیع خود می پنداشتند !

بزخی از آنان قربانی کردن را کفاره
گناهان می دانستند و اگر پول نداشتند یک جفت کبوتر را سر می بریدند !

گروهی از آنان همراه مردگان طلا و زیور
آلات دفن می کردند تا برای جریمه گناهانش بپردازد !

غافل از اینکه روز قیامت تمام سبب ها
قطع َ {تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ (بقره /166) }،نسبت ها محو{ فَلا أَنْسابَ
بَیْنَهُم (مومنون /101)} و زبان عذر خواهی بسته می شود {وَ لا یُؤْذَنُ لَهُمْ
فَیَعْتَذِرُونَ (مرسلات/36)}و مال و فرزندان کارایی نخواهند داشت {یَوْمَ لا
یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ (شعرا/88)}قدرت ها پوچ می شوند{هَلَکَ عَنِّی
سُلْطانِیَهْ (الحاقه/29)} و فدیه پذیرفته نمی شود{ لا یُؤْخَذُ مِنْکُمْ فِدْیَ(حدید/15)}
.

نکات تفسیری:

1-تفاوت مجازات در دنیا و آخرت

در این دنیا چنین معمول است که برای
نجات مجرمان از مجازات از طرق مختلفی وارد می‏شوند:

الف، گاه یک نفر جریمه دیگری را پذیرا
می‏شود و آن را اداء می‏کند.

ب ، اگر این معنی ممکن نشد متوسل به
شفاعت می‏گردد و اشخاصی را بر می‏انگیزد که از او شفاعت کنند.

ج ،باز اگر اینهم نشد سعی می‏کنند که با
پرداختن غرامت خود را آزاد سازند.

د ،و اگر دسترسی به این کار هم نداشت از
دوستان و یاران کمک می‏گیرد تا از او دفاع کنند تا گرفتار چنگال مجازات نشود.

اینها طرق مختلف فرار از مجازات در دنیا
است، ولی قرآن می‏گوید:

اصول حاکم بر مجازاتها در قیامت به کلی
از این امور جدا است، و هیچ یک از این امور در آنجا به کار نمی‏آید، تنها راه نجات
پناه بردن به سایه ایمان و تقوا است و استمداد از لطف پروردگاراست.(تفسیر نمونه
جلد 1،ص 222)

2- مباحثی در مورد شفاعت

الف . شفاعت در اصطلاح

شخصی که به شفیع متوسل می شود ،در حقیقت
نیروی خودش را به تنهایی برای رسیدن به هدف کافی نمی بیند لذا نیروی خود را –که
آمیزه ای از ایمان و تقوا و عمل صالح است –به نیروی شفیع پیوند می دهد و در نتیجه
به آنچه می خواهد نایل می شود و از قهر خداوند نجات می یابد .

ب . آیات قرآنی در مورد شفاعت

آیاتی که در قرآن پیرامون این مساله بحث
می‏کند در حقیقت به چند دسته تقسیم می‏شود:

گروه اول- آیاتی است که بطور مطلق شفاعت
را نفی می‏کند مانند:

1-" أَنْفِقُوا مِمَّا
رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ
لا شَفاعَةٌ" (بقره 254)

2-" وَ لا یُقْبَلُ مِنْها
شَفاعَةٌ" (بقرة: 48).

گروه دوم- آیاتی است که"
شفیع" را منحصرا خدا معرفی می‏کند مانند:

1-" ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ
وَلِیٍّ وَ لا شَفِیعٍ" (سجده: 4)

2- و" قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَةُ
جَمِیعاً" (زمر: 44).

گروه سوم- آیاتی است که شفاعت را مشروط
به اذن و فرمان خدا می‏کند مانند:

1-" مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ
عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ" (بقره: 255)

2-وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ عِنْدَهُ
إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ" (سبأ:23).

گروه چهارم- آیاتی است که شرائطی برای
شفاعت شونده بیان کرده است مانند:

1-رضایت و خشنودی خداوند " وَ لا
یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی‏" (انبیاء: 28).

2-داشتن عهد و پیمان(منظور از عهد ایمان
به خدا و پیامبران است ) " لا یَمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ إِلَّا مَنِ اتَّخَذَ
عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً". (مریم: 87) –( تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 228)

ج . جمع بندی آیات

آیاتی که شفاعت را انکار می کنند شفاعت
استقلالی را نفی مینمایند یعنی هیچ کس بدون اجازه خداوند قادر به شفاعت از کسی
نیست .اما آیاتی که شفاعت را اثبات می کند ،نخست آنرا اصالتا برای خدا می داند و
به صورت تبعی برای غیر خدا ،البته به شرط اذن او ،یعنی کسانی در قیامت به اذن
پروردگار و تحت برنامه او ،از افرادی شفاعت کرده و موجب نجات آنان از عذاب می شوند
.

پیامها :

1 ترس از حضور در دادگاه الهی، بدون
وجود هر گونه وکیل یا شفیعی، زمینه‏ی تقویت تقوای الهی است. «وَ اتَّقُوا یَوْماً»

2 در برابر عقاید خرافی و باطل، با
قاطعیّت برخورد کنید. «لا یُقْبَلُ»، «لا یُؤْخَذُ»(تفسیر نور ج 1 ،ص 11

منابع :

قرآن کریم –ترجمه آیت الله مکارم شیرازی
–تفسیر نمونه –تفسیر نور .